logo

Het taboe achter de stilte: victim blaming en shaming

Lees blog

De kracht van woorden

Je vindt eindelijk de kracht om de stilte te doorbreken. Na maanden, misschien zelfs jaren van verstikte angst en onzichtbare tranen, vind je de kracht om over een traumatische ervaring met seksueel geweld of seksueel misbruik te spreken. Maar in plaats van steun, wordt deze moedige daad gevolgd door een vlaag van ongeloof en beschuldigingen. "Had je niet iets anders kunnen doen? Waarom was je daar überhaupt?"

Dit zijn vernietigende woorden van victim blaming en shaming die echoën in de gedachte van veel slachtoffers van seksueel geweld en seksueel misbruik. Woorden die vaak net zo pijnlijk zijn als de herinnering aan het geweld zelf.

Wat zijn victim blaming en shaming?

Victim blaming en shaming zijn destructieve reacties waarbij de verantwoordelijkheid voor seksueel geweld bij het slachtoffer wordt gelegd. Blaming gebeurt wanneer men suggereert dat het slachtoffer op de een of andere manier 'verantwoordelijk' is voor wat hem of haar is overkomen, door bijvoorbeeld hun kledingkeuze of gedrag te bekritiseren. Shaming intensiveert dit door het slachtoffer actief te vernederen of te beschamen, wat vaak gepaard gaat met publieke schande of sociale uitsluiting.

Psychologisch gezien versterken deze praktijken het gevoel van machteloosheid en zelfverwijt bij het slachtoffer. Sociaal gezien ondermijnen ze de ernst van het misdrijf en belemmeren ze de bereidheid van slachtoffers om hulp te zoeken. Beide destructief. Het is essentieel dat we deze gedragingen herkennen en ertegen vechten, om een steunende omgeving te creëren waarin overlevenden zich veilig en gevalideerd voelen om hun ervaringen te delen en herstel te vinden. Deze reacties zijn niet alleen onrechtvaardig en onterecht, maar dragen ook bij aan het trauma en de isolatie die veel slachtoffers al ervaren. 1 op de 6 personen is slachtoffer van seksueel geweld, dat zijn 3 miljoen mensen. Slechts 1 op de 10 slachtoffers van seksueel geweld voelt zich veilig om hierover naar buiten te treden. Wij dragen allemaal de verantwoordelijkheid om dit te doorbreken.

De impact van blaming en shaming

Victim blaming en shaming dragen bij aan een verwoestend stigma rond seksueel geweld en seksueel misbruik, waardoor slachtoffers zich vaak geremd voelen om hun ervaringen te delen en hulp te zoeken bij hun trauma verwerking. De psychologische schade die hieruit voortvloeit, manifesteert zich vaak in ernstige aandoeningen zoals depressie, verschillende angststoornissen en Posttraumatische Stressstoornis bij de slachtoffers die seksueel traumatisch geweld hebben meegemaakt.

Hiernaast houden deze reacties een sociaal onrecht in stand; door de verantwoordelijkheid van de daad bij het slachtoffer te leggen, wordt de dader niet verantwoordelijk gehouden. De noodzaak om deze cyclus van blame en shame te doorbreken is evident; het is cruciaal voor zowel het herstel van slachtoffers als voor de collectieve erkenning van de ernst en destructieve gevolgen van seksueel geweld. Het tegengaan van victim blaming en shaming vereist een collectieve inspanning om de bewustwording te vergroten en een ondersteunende omgeving te creëren die slachtoffers van seksueel geweld empoweren en bevorderen in hun herstel.

Waarom victim blaming en shaming?

Victim blaming en shaming zijn patronen diepgeworteld in sociaal-culturele normen en gedragingen rond seksueel geweld en seksueel misbruik. De ongegronde overtuiging dat het slachtoffer met zijn of haar gedrag of kledingkeuze 'uitlokking' zou bieden, blijft een persistent vooroordeel. Dit wordt verder versterkt door hardnekkige machtsdynamieken en genderstereotypen, waarbij traditionele rollen en verwachtingspatronen slachtoffers onterecht in een positie van verantwoordelijkheid plaatsen.

Deze patronen leiden de aandacht af van de daders en de verantwoordelijkheid die zij horen te dragen. Dit gedrag beschermt de dader en belast het slachtoffer, een oneerlijk proces dat doorbroken moet worden om de imprint van seksueel geweld en het herstel hiervan te bevorderen. Het tegengaan hiervan vraagt om een cultuurshift waarbij we seksueel geweld benaderen met een mindset van empathie en verantwoordelijkheid in plaats van oordeel, schuld en schaamte.

Doorbreken van de cyclus

Het doorbreken van de hardnekkige cyclus van victim blaming en shaming is een cruciale stap naar een wereld waarin de overlevenden van seksueel geweld niet alleen gerechtigheid, maar ook heling vinden. Ondanks toenemende bewustwording blijft victim blaming en shaming schrikbarend te vaak voorkomen, diepgeworteld in onze culturele en sociale normen. Dit versterkt het taboe rondom seksueel geweld, waardoor overlevers van seksueel geweld en seksueel misbruik zich terugtrekken in plaats van de steun te zoeken die ze zo hard nodig hebben.

Het is belangrijk dat we zorgdragen om dit patroon te gaan doorbeken om zo verandering te kunnen creëren. We moeten erkennen hoe vaak overlevers van seksueel geweld en seksueel misbruik worden geconfronteerd met reacties die hen onterecht de schuld geven van het seksueel geweld dat hen is aangedaan. Deze beschuldigingen zijn gebaseerd op onjuiste opvattingen over seksueel traumatisch geweld. Door empathie, begrip en steun te bieden, streven we naar een cultuur waarin slachtoffers van seksueel geweld worden ondersteund in plaats van beschuldigd.

Bij House of inner self ervaren we dagelijks hoe diep deze problematiek kan snijden en hoeveel invloed het heeft op het herstelproces. Het is onze missie om een veilige plek te bieden waar overlevenden zich niet alleen gehoord en begrepen voelen, maar ook de bevestiging krijgen dat het geweld niet hun schuld was. Door het taboe dat nog steeds aan seksueel geweld en seksueel misbruik kleeft te doorbreken, bevorderen we een omgeving waar gerechtigheid en heling kunnen bloeien. Het doorbreken van dit patroon is niet alleen essentieel voor het herstelproces van overlevers van seksueel geweld, maar een fundamentele verandering die de samenleving nodig heeft om het stigma rond seksueel geweld en seksueel misbruik te doorbreken.

Praktische stappen

Het creëren van een veilige en ondersteunende omgeving voor overlevers van seksueel geweld en seksueel misbruik is een verantwoordelijkheid die we allemaal dragen. Bewustwording van ons eigen gedrag en actieve inzet zijn essentieel in dit proces. Het gaat er niet alleen om wat we doen, maar ook om wat we nalaten te doen, dat kan bijdragen aan de heling van een ander.

Onderwijs als wapen

Een cruciaal beginpunt in de strijd tegen victim blaming en shaming is jezelf onderwijzen. Door te begrijpen hoe seksueel geweld plaatsvindt, de verwoestende effecten die het kan hebben en de schadelijke gevolgen van blaming en shaming, kun je je eigen bewustzijn vergroten en beter bijdragen aan de steun voor overlevers van seksueel geweld en seksueel misbruik. Kennis geeft je de kunde tot veranderen.

Het belang van gehoord worden

Wanneer iemand de moed toont om hun ervaring met jou te delen, herken dan de waarde van dit vertrouwen. Luister zonder vooroordelen en valideer hun emoties; het is een krachtige manier om hen te ondersteunen. Wees zorgvuldig en bewust met je woorden, want taal heeft de kracht om te stigmatiseren of te helen. Voorkom dat je taalgebruik bijdraagt aan het schamen van het slachtoffer of het excuseren van de dader.

Ben een steunpilaar

Actieve ondersteuning kan variëren van een troostend woord tot het aanreiken van hulpbronnen voor ondersteuning. Het is niet alleen belangrijk om er te zijn in tijden van nood, maar ook om consistent aanwezig te zijn.

Samen sterker tegen seksueel geweld

Als bondgenoot op maatschappelijk niveau heb je een stem die kan resoneren in je community en daarbuiten. Gebruik die stem om je uit te spreken tegen victim blaming en shaming in iedere vorm, of het nu tijdens persoonlijke gesprekken is, op sociale media, of binnen bredere maatschappelijke discussies. Jouw standpunt kan anderen inspireren om ook actie te ondernemen en kan helpen een veiliger en meer ondersteunende cultuur te creëren voor overlevers van seksueel geweld en seksueel misbruik.

Omkeerbare realiteit

Het is de harde waarheid: victim blaming en shaming verergeren de pijn van seksueel geweld en seksueel misbruik. Te vaak worden slachtoffers, die al een enorme last dragen, niet begrepen en beschuldigd. Deze beschuldigingen zijn net zo pijnlijk als de herinnering aan het seksueel geweld zelf. Ook werpen ze een enorme schaduw over het herstelproces.

Dit hoeft niet zo te zijn. Bewustwording en actie kunnen dit patroon veranderen. Ieder van ons kan leren, begrijpen en ondersteunen. Door bewust te kiezen om zonder vooroordeel te luisteren en te reageren vanuit een plek van liefde en empathie, kunnen we het taboe dat seksueel geweld en seksueel misbruik omringt afbreken. Het gaat er niet alleen om wat we zeggen, maar ook om wat we niet zeggen, hoe we reageren en de steun die we bieden.

Deze verandering vereist een gezamenlijke inspanning en begint klein, dus bij onszelf: in hoe we denken, spreken en handelen. Samen kunnen we een omgeving te creëren waarin overlevers zich veilig voelen om te spreken en waar hun verhalen worden gehoord, zonder oordeel, schuld en schaamte.

Begin bij House of inner self

Voor iedereen die herstel zoekt na seksueel geweld of seksueel misbruik: je hoeft deze reis niet alleen te maken. House of inner self biedt een ondersteunende, liefdevolle omgeving waar je, met een online cursus, leert hoe je de regie over je leven weer in handen kunt nemen en weer mag leven in jouw authenticiteit. Jouw mooiste leven.

Samen doorbreken we het patroon.

Deel: